Ziekte van Asherman: symptomen, oorzaak en behandeling

24 februari 2024

Bij vrouwen die de ziekte van Asherman hebben (ook wel Asherman syndroom of intra-uteriene verklevingen genoemd), zitten er verklevingen en littekenweefsel in de baarmoeder die vaak kunnen zorgen voor fertiliteitsproblemen, onvruchtbaarheid, menstruatieproblemen, terugkerende miskramen of vastzittende placenta. Zonder dat ze het weten, kunnen vrouwen hieraan lijden, meestal als gevolg van een eerdere baarmoederoperatie, zoals een curettage na een miskraam of abortus.

Asherman is een van de meest onbekende gynaecologische (vrouwen)ziektes, terwijl het relatief vaak voorkomt en ingrijpende gevolgen kan hebben voor vrouwen met een kinderwens.

In dit artikel leggen we je daarom uit wat de mogelijke oorzaken, klachten, symptomen en behandelingen zijn. Tevens beantwoorden we een aantal vaak gestelde vragen over de ziekte van Asherman.

Oorzaken ziekte van Asherman

De oorzaken van het syndroom van Asherman kunnen zijn:

Curettage (weghalen van weefselresten uit de baarmoeder na een zwangerschap, miskraam of abortus).
Verwijderen van de placenta.
Keizersnede.
Embolisatie (afsluiten van een bloedvat) bij heftig bloedverlies na een bevalling.
Verwijderen van vleesbomen (myomen) of poliepen.
Operatie aan de baarmoeder.
Infectie van de binnenwand van de baarmoeder (endometritis) of tuberculose.
Infectie aan de baarmoeder door chlamydia (soa).

Het baarmoederslijmvlies is erg kwetsbaar en bestaat uit diverse lagen. Er is nog maar weinig informatie over waarom sommige vrouwen de ziekte van Asherman krijgen en anderen niet. Het lijkt erop dat de meeste vrouwen met deze aandoening al om te beginnen een wat dunner baarmoederslijmvlies hebben. De meeste problemen ontstaan bij de eerste zwangerschap. Als je eerder een ongestoorde zwangerschap of een miskraamcurettage hebt gehad en daarna weer gewoon zwanger bent geworden, heb je een lagere kans op het krijgen van Asherman.

Lees ook: Chlamydia: symptomen, preventie en behandeling.

Klachten en symptomen bij ziekte van Asherman

Het Asherman syndroom is nog vrij onbekend en geeft niet altijd klachten. Vaak komt het pas aan het licht doordat je problemen hebt met zwanger worden of met je menstruatie.

Heb je een van de bovengenoemde situaties meegemaakt die we onder oorzaken beschrijven? En heb je één of meerdere van de volgende klachten, dan heb je misschien verklevingen in je baarmoeder:

Onregelmatige menstruatie of uitblijven van de menstruatie.
Weinig of geen bloedverlies tijdens menstruatie.
Alleen wat bruine afscheiding in plaats van een echte bloeding.
Pijn in de onderbuik.

De meeste vrouwen die komen voor behandeling van het Asherman Syndroom zijn doorverwezen door een huisarts. De meest voorkomende klacht is het hebben van geen of erg weinig bloedverlies tijdens de menstruatie.

Doordat er verklevingen in de baarmoeder zitten, wordt er geen of onvoldoende baarmoederslijmvlies opgebouwd en zult u niet of nog nauwelijks menstrueren. Baarmoederslijmvlies is nodig voor een goede innesteling van een zwangerschap. De verklevingen kunnen leiden tot problemen om zwanger te raken en er kunnen later complicaties tijdens een zwangerschap optreden, zoals een miskraam of een vastzittende placenta.

Lees ook: Welke onderzoeken zijn er mogelijk als het niet lukt om zwanger te worden?

Hoe herken je verklevingen rond baarmoeder?

Verklevingen kunnen voorkomen rond de baarmoeder, de eileiders en de eierstokken, of op andere plaatsen in de buik. Meestal geven ze geen klachten. Een aantal vrouwen krijgt wel klachten. Zij krijgen bijvoorbeeld last van buikpijn, een opgezette buik en verstopping.

Lees ook: Heb jij een gezonde menstruatiecyclus?

Hoeveel kans op Asherman na een curettage?

Heel soms krijg je na de curettage verklevingen aan de binnenkant van de baarmoeder (deze kans is 1 op 1.000). Het is nadelig voor je vruchtbaarheid. Mogelijk heb je nog hiervoor een andere operatie nodig om de verklevingen te verwijderen.

Wat is het verschil tussen Asherman, endometriose en PCOS?

Bij PCOS (PolyCysteus Ovarium Syndroom) zijn er geen verklevingen in de baarmoederholte, maar is er sprake van een ovulatieprobleem. Bij endometriose kunnen er verklevingen ontstaan maar alleen buiten de baarmoederholte. Afhankelijk van de ernst van de endometriose, zijn endometriose en PCOS met medicijnen te behandelen en zijn kansen op een zwangerschap relatief goed. Zonder operatieve behandeling is de kans op een doorgaande zwangerschap bij de ziekte van Asherman echter zeer klein.

Lees ook: Wat zijn de verschillen tussen PCOS en endometriose?

Hoe vaak komt Asherman voor bij zwangere vrouwen?

Van elke 100.000 zwangere vrouwen krijgen er 350 een ernstige vorm van verklevingen die operatie behoeftig zijn.
De ziekte komt voor bij vrouwen in de vruchtbare levensfase – tussen twintig en 45 jaar, en openbaart zich eigenlijk altijd na een eerste zwangerschap – ongeacht of deze in een bevalling of in een miskraam eindigt. Als je er gevoelig voor bent, krijg je het meteen de eerste keer.

Diagnose en behandeling Asherman

Als gedacht wordt aan Asherman syndroom, dan is een (diagnostische) hysteroscopie de methode om dit vast te stellen. Bij SHE Health Clinics bekijkt onze vrouwelijke gynaecoloog de baarmoederholte met een soort kijkbuis. Dat gaat meestal poliklinisch. Eventuele verklevingen zijn direct zichtbaar en in de helft van de gevallen kunnen de verklevingen direct worden weggeknipt. De andere helft van de vrouwen wordt op de OK geholpen. Bij de meeste patiënten kunnen de verklevingen worden verwijderd en de functie van de baarmoeder worden hersteld.

Behandeling is lastig bij onherstelbare vernietiging van endometrium. In geval van afsluitingen lukt het soms de afvoerweg te heropenen.

Behandeling Asherman voor zwangerschap

Voordat je kunt proberen zwanger te worden, moeten de verklevingen in de baarmoeder worden verwijderd. Dit gebeurt operatief, via een therapeutische hysteroscopie. Dit kan poliklinisch, met of zonder (lokale) verdoving of op de operatiekamer als dagbehandeling plaatsvinden. De gynaecoloog knipt de verklevingen weg en plaatst tijdens de operatie een koperspiraaltje, dit is bedoeld om de voor- en achterwand van de baarmoeder gescheiden te houden. Hiermee voorkom je dat deze opnieuw aan elkaar verkleefd raken. Daarnaast krijg je gedurende zes weken extra vrouwelijk hormoon. Deze zijn bedoeld om het baarmoederslijmvlies te herstellen. Na zes weken wordt het spiraaltje verwijderd, twee weken later gevolgd door een controle hysteroscopie.

Lees ook: Welke behandelingen zijn er mogelijk als het niet lukt om zwanger te worden?

Hoeveel vrouwen genezen na behandeling Asherman?

Na behandeling geneest ongeveer 95% van de vrouwen. Genezing betekent dat alle verklevingen weg zijn, dat de vorm van de baarmoederholte in originele staat hersteld is en het menstruatiepatroon weer is als voorheen.

Zwangerschap na Asherman

In veel gevallen is Asherman goed te behandelen. Een zwangerschap in de toekomst is dan ook meestal mogelijk. Helaas hebben patiënten met het Asherman syndroom een verhoogde kans dat de verklevingen wel weer terugkomen, bijvoorbeeld na een bevalling, miskraam of curettage.

Ben je na een hysteroscopie (tijdelijk) ‘schoon’, dan is een spoedige zwangerschap het beste, voordat er weer eventuele verklevingen ontstaan. Bovendien worden er tijdens een zwangerschap hormonen aangemaakt die een positief effect hebben op de baarmoeder.

Een zwangerschap bij of na Asherman hoeft in principe geen extra complicaties met zich mee te brengen. Vanwege de medische achtergrond is een bevalling in het ziekenhuis echter onvermijdelijk. Eventueel kunnen er verklevingen met de placenta ontstaan.

Ook na de zwangerschap is de kans aanwezig dat weer verklevingen optreden. Het is echter ook mogelijk dat iemand helemaal schoon is en dat het Asherman syndroom niet meer terugkomt.

Lees ook: Abnormale menstruatie? Dan is er sprake van een menstruatiestoornis!

Ziekte van Asherman: symptomen, oorzaak en behandeling

Lees ook: Transvaginale echografie: dit wil je er over weten.

Andere veel gestelde vragen over ziekte van Asherman

Wat veroorzaakt de ziekte van Asherman?

De ziekte van Asherman wordt meestal veroorzaakt door baarmoederoperaties, zoals curettage na een miskraam of abortus, die littekenweefsel in de baarmoeder kunnen achterlaten. Andere mogelijke oorzaken zijn infecties, zoals endometritis, en zeldzame aandoeningen zoals stralingstherapie (bestraling bij kanker).

Wat zijn de symptomen van de ziekte van Asherman?

De symptomen van de ziekte van Asherman kunnen variëren, afhankelijk van de ernst van de verklevingen, maar kunnen onder meer omvatten:

Abnormale menstruatiebloedingen
Amenorroe (uitblijven van menstruatie)
Verminderde menstruatie
Chronische bekkenpijn
Herhaalde miskramen
Onvruchtbaarheid.

Wat zijn risicofactoren van de ziekte van Asherman?

Verschillende factoren kunnen het risico op het ontwikkelen van de ziekte van Asherman verhogen, waaronder:

Baarmoederoperaties: Het grootste risico op het ontwikkelen van de ziekte van Asherman is na een baarmoederoperatie, zoals een curettage na een miskraam of abortus, een operatie om baarmoederpoliepen te verwijderen, of een keizersnede. Tijdens deze procedures kan littekenweefsel ontstaan in de baarmoederholte, wat kan leiden tot verklevingen.
Meerdere zwangerschappen en bevallingen: Vrouwen die meerdere zwangerschappen hebben gehad, vooral als ze gecompliceerd waren door curettage of operaties na de bevalling, lopen een verhoogd risico op het ontwikkelen van de ziekte van Asherman.
Ernstige baarmoederinfecties: Infecties van de baarmoeder, zoals endometritis, kunnen littekenweefsel veroorzaken dat verklevingen kan vormen. Deze infecties kunnen optreden na een bevalling, miskraam, abortus of andere gynaecologische ingrepen.
Jonge leeftijd bij de eerste menstruatie: Er is gesuggereerd dat vrouwen die op jonge leeftijd hun eerste menstruatie hebben, een verhoogd risico kunnen hebben op het ontwikkelen van de ziekte van Asherman. Dit kan te maken hebben met het feit dat jongere vrouwen meer kans hebben op complicaties tijdens zwangerschap en bevalling, wat kan leiden tot baarmoederoperaties.
Hormonale factoren: Sommige onderzoeken suggereren dat hormonale onevenwichtigheden, zoals een te laag oestrogeengehalte, het risico op het ontwikkelen van verklevingen in de baarmoeder kunnen verhogen.
Ernstige menstruatiebloedingen: Vrouwen die ernstige menstruatiebloedingen (Hevig Menstrueel Bloedverlies) hebben gehad, vooral als deze zijn behandeld met curettage of andere invasieve procedures, lopen mogelijk een verhoogd risico op het ontwikkelen van de ziekte van Asherman.

Echter, niet alle vrouwen die aan deze risicofactoren worden blootgesteld, ontwikkelen de ziekte van Asherman. Veel vrouwen kunnen de bovenstaande medische procedures ondergaan zonder enige complicaties. Het identificeren van risicofactoren kan echter helpen bij het bewaken van vrouwen die een verhoogd risico lopen en het nemen van voorzorgsmaatregelen om de ontwikkeling van de ziekte van Asherman te voorkomen of te beperken.

Hoe wordt de ziekte van Asherman gediagnosticeerd?

De ziekte van Asherman wordt meestal gediagnosticeerd met behulp van een hysteroscopie, een procedure waarbij een dunne, flexibele buis met een camera aan het uiteinde (hysteroscoop) in de baarmoeder wordt ingebracht, waardoor artsen de binnenkant van de baarmoeder kunnen bekijken.

Op welke andere gynaecologische aandoeningen lijkt de ziekte van Asherman?

Hoewel het een specifieke aandoening is, zijn er enkele andere aandoeningen die vergelijkbare symptomen of overlappende kenmerken kunnen vertonen, zoals:

Endometriose: Endometriose is een aandoening waarbij het weefsel dat normaal de binnenkant van de baarmoeder bekleedt (het baarmoederslijmvlies) buiten de baarmoeder groeit, meestal in de bekkenholte. Dit kan leiden tot verklevingen, littekenvorming en pijnlijke menstruatiecycli.
Adenomyose: Adenomyose is een aandoening waarbij het baarmoederslijmvlies groeit in de spierwand van de baarmoeder. Dit kan leiden tot vergelijkbare symptomen als endometriose, waaronder hevige menstruatiepijn, abnormale bloedingen en bekkenpijn.
Chronische baarmoederontsteking (endometritis): Chronische ontsteking van het baarmoederslijmvlies kan littekenvorming en verklevingen veroorzaken in de baarmoederholte, vergelijkbaar met de ziekte van Asherman. Dit kan optreden na herhaalde infecties of na een bevalling.
Baarmoederfibromen (myomen): Baarmoederfibromen zijn goedaardige gezwellen in de spierwand van de baarmoeder. Hoewel ze meestal geen symptomen veroorzaken, kunnen grote fibromen druk uitoefenen op omliggende weefsels en organen, wat kan leiden tot pijn, abnormale bloedingen en bekkenpijn.
Baarmoederafwijkingen: Sommige aangeboren of verworven afwijkingen van de baarmoeder, zoals een septum (een wand die de baarmoederholte verdeelt) of misvormingen, kunnen symptomen veroorzaken die lijken op die van de ziekte van Asherman.

Hoewel deze aandoeningen enigszins kunnen overlappen in termen van symptomen of bevindingen, is het belangrijk om een nauwkeurige diagnose te stellen om de juiste behandeling te kunnen starten.

Is de ziekte van Asherman behandelbaar?

Ja, de ziekte van Asherman kan vaak worden behandeld met een hysteroscopische operatie, waarbij verklevingen worden verwijderd en de normale anatomie van de baarmoeder wordt hersteld. Soms kan aanvullende behandeling, zoals hormoontherapie, worden aanbevolen om het herstel te ondersteunen.

Lees ook: Wat is een hysteroscopie?

Wat zijn de complicaties van de ziekte van Asherman?

Onbehandelde Asherman-syndroom kan leiden tot ernstige complicaties, waaronder ernstige menstruatiestoornissen, onvruchtbaarheid, herhaalde miskramen, chronische bekkenpijn en zwangerschapscomplicaties zoals placenta accreta. Placenta accreta is een aandoening tijdens de zwangerschap waarbij de placenta zich abnormaal diep in de baarmoederwand hecht en onvoldoende loslaat na de geboorte van de baby.

Kan ik zwanger worden als ik de ziekte van Asherman heb?

Ja, dat kan. Met de juiste behandeling en medische zorg is het mogelijk voor vrouwen met de ziekte van Asherman om zwanger te worden. Het is echter belangrijk om met een ervaren gynaecoloog te werken die ervaring heeft met de behandeling van deze aandoening en die een individueel multidisciplinair behandelplan kan opstellen dat het beste past bij jouw specifieke situatie.

Kan de ziekte van Asherman terugkeren na behandeling?

Ja, er is helaas een risico op terugkeer van verklevingen na behandeling van de ziekte van Asherman, vooral bij vrouwen die herhaalde gynaecologische operaties hebben ondergaan. Regelmatige follow-up en nacontroles met een gynaecoloog na de behandeling is belangrijk om eventuele terugkerende symptomen vroegtijdig op te sporen en tijdig aan te pakken.

Meer informatie of afspraak maken?

Wil je meer informatie of een afspraak maken met een vrouwelijke gynaecoloog bij SHE Health Clinics? Neem dan contact met ons op via 085-2019275 of via ons contactformulier.

Meer lezen over menstruatie, menstruatieklachten, fertiliteit en zwangerschap?