Siliconen borstimplantaten: wat zijn de voordelen, nadelen en alternatieven?

3 oktober 2023

Omdat wij bij SHE Health Clinics dagelijks vragen krijgen van vrouwen met gezondheidsklachten die vermoedelijk door hun siliconen borstimplantaten worden veroorzaakt, willen we vrouwen die siliconen borstimplantaten overwegen graag voorzien van de juiste en meest recente informatie, zodat zij zich bewust worden van de voordelen, nadelen en alternatieven.

Volgens de Dutch Breast Implant Registry (DBIR) worden jaarlijks meer dan 25.000 borstimplantaten geïmplanteerd. Deze zijn geplaatst bij personen die een borstvergroting hebben ondergaan en ook bij de personen die een borstreconstructie hebben gehad na of ter voorkoming van kanker. In totaal zijn er ongeveer 200.000 vrouwen in Nederland met borstimplantaten om cosmetische redenen plus circa 50.000 vrouwen die om medische redenen siliconen borstimplantaten hebben (na kanker of ter preventie van kanker bij een BRCA-1 of BRCA-2 gen-mutatie).

Overweeg jij zelf ook een borstvergroting of borstreconstructie? In dit artikel lees je meer over de implantatie, explantatie, de voor- en nadelen van siliconen implantaten en over de mogelijke alternatieven.

Miljoenen borstimplantaten

Siliconen borstimplantaten worden al ongeveer veertig jaar wereldwijd gebruikt voor borstvergroting of borstreconstructie. Er zijn inmiddels miljoenen vrouwen met een siliconen borstimplantaat. De laatste jaren zijn er in de politiek en de media regelmatig bezorgde geluiden te horen over de gevolgen van het hebben van die implantaten. Zo zijn er vrouwen die ernstige gezondheidsklachten toeschrijven aan siliconen borstimplantaten.

Een Nederlands wetenschappelijk onderzoek heeft een verband kunnen aantonen tussen die klachten en siliconen borstimplantaten. Het onderzoek dat is uitgevoerd onder leiding van Dr. Henry Dijkman (HAN University), bewijst dat elke vrouw met borstimplantaten gezondheidsrisico’s loopt. Na een TV-uitzending over de gevaren van borstimplantaten, werden er zelfs kamervragen over gesteld.

Lees ook: Alle siliconen borstimplantaten zijn riskant!

Mede door de nieuwe onderzoeksresultaten en de recente media-aandacht, hebben vrouwen die een borstimplantatie overwegen nog meer kritische vragen over de implantatie en de voor- en nadelen van siliconen implantaten. Jij wellicht ook. Wij hopen dat je met dit deze voorlichtingsinformatie een weloverwogen beslissing kunt nemen. Omdat het overgrote deel van de mensen met een borstimplantatie vrouw is, richten wij ons in dit artikel op vrouwen.

Lees ook: Wat zijn de risico’s van botox, fillers en implantaten?

Waarom een borstimplantaat?

De meeste vrouwen (vijfenzeventig procent) kiezen voor een borstimplantaat omdat ze grotere borsten willen. Redenen daarvoor zijn onder andere:

Ontevredenheid over de grootte en/of de vorm van borsten;
De oorspronkelijke borstomvang terug willen bijvoorbeeld na een zwangerschap, of een correctie van ongelijke borsten.

De andere vijfentwintig procent heeft een borstreconstructie als doel. Meestal gaat het dan om vrouwen die:

Eén of beide borsten missen na borstkanker;
Vrouwen bij wie één of beide borsten zijn verwijderd vanwege mastopathie (veel knobbeltjes in de borst);
Vrouwen bij wie preventief één of beide borsten zijn verwijderd, omdat zij draagster zijn van een gen voor borstkanker (BRCA1 of BRCA2).

Lees ook: Hoe kom je erachter of je drager bent van het erfelijke kankergen BRCA1 of BRCA2?

Borstimplantaten garanderen geen geluk

Borstimplantaten kunnen een vrouw meer zelfvertrouwen geven en de kwaliteit van leven verbeteren. Ze zijn echter geen garantie voor een groter gevoel van eigenwaarde en kunnen bovendien ook vervelende gevolgen hebben. Of een borstimplantaat de geschiktste oplossing is, hangt af van jouw persoonlijke situatie, bijvoorbeeld jouw leeftijd en van diverse lichamelijke aspecten zoals:

De huidige vorm van jouw borsten;
De positie van jouw tepels;
De conditie van jouw huid;
Jouw gewicht en BMI;
Jouw algemene gezondheid.

Bij borstreconstructie zijn bovendien eventuele eerdere operaties, bijvoorbeeld vanwege borstkanker, en de effecten daarvan van belang. Ook bestralingstherapie kan van invloed zijn. De mogelijke complicaties van een implantaat, bijvoorbeeld kapselvorming (zie het kopje ‘Risico’s van siliconen borstimplantaten’), hangen daarmee nauw samen. Overleg daarom goed met jouw plastisch chirurg (en eventueel jouw borstkankerverpleegkundige) en met ervaringsdeskundigen over de mogelijkheden en de risico’s. Houd ook rekening met algemene operatiecomplicaties zoals bloedingen, infecties en gevolgen van de narcose.

Lees ook: Borstimplantaatchirurgie: Een overzicht van de risico’s en gezondheidscomplicaties.

Weloverwogen keuze maken

Voordat je kiest voor een (siliconen) borstimplantaat is het verstandig om ook de alternatieven goed te overwegen. Misschien zijn er mogelijkheden die je ook een positiever lichaamsbeeld geven, doch aanzienlijk minder risico’s hebben. Je kunt denken aan bijvoorbeeld transplantatie van eigen lichaamsweefsel (lipofilling), een inwendige bh, uitwendige borstprothesen en speciale bh’s met vullingen. Ook een training om meer zelfvertrouwen of een positiever zelfbeeld te krijgen, is misschien een mogelijkheid. Kies je voor een niet-chirurgisch alternatief, dan vermijdt je de nadelen die operaties – in elk geval in eerste instantie – toch vaak met zich meebrengen.

Lees ook: ‘Alle borstimplantaten zouden een kankerwaarschuwing moeten krijgen’.

Verzamel voldoende informatie

Om weloverwogen te kunnen kiezen voor wel of geen borstimplantaat, is het verstandig om veel informatie en bruikbare inzichten te verzamelen. Je kunt dat doen via de SHE Health Clinics website, jouw arts(en) en diverse patiëntenverenigingen. Alleen als je goed op de hoogte bent van de voor- en de nadelen, kun je bepalen of een (siliconen) borstimplantaat voor jou echt de beste keuze is.

Overweeg je een borstimplantaat omdat je door borstkanker één of beide borsten mist, dan kan een borstkankerverpleegkundige en/of mamma-chirurg je goed voorlichten over jouw specifieke situatie en de mogelijkheden en mogelijke risico’s.

Indien je kiest voor een borstprothese worden alle operatiegegevens opgeslagen in het landelijk register DBIR (Dutch Breast Implant Registry). Jouw gegevens worden hier anoniem in meegenomen. Alleen in het geval van een landelijke terugroepactie kan worden achterhaald welke patiënten een bepaald type prothese in het lichaam hebben.

Als patiënt kun je na de operatie controleren of jouw implantaat door jouw plastisch chirurg in DBIR geregistreerd is.

Lees ook: 80 symptomen van borstimplantaatziekte.

Stel jezelf kritische vragen!

Je hebt veel informatie nodig en het is ook belangrijk dat je weet waarom je zeker een borstimplantaat wilt, wat je ervan verwacht en wat je er wel of niet voor over hebt. Je kunt jezelf bijvoorbeeld afvragen:

Wat je wilt bereiken met een borstimplantaat;
Of dat ook met andere middelen mogelijk is;
Hoe noodzakelijk het voor je is om twee borsten en/of grotere borsten te hebben;
Of je een kinderwens hebt (beter om dan geen implantaten te hebben);
Of je een vergroot risico op borstkanker hebt;
Wat borstimplantaten je lichamelijk, psychisch en financieel mogen kosten;
Wat de mogelijke gezondheidsrisico’s zijn;
Of de beoogde voordelen opwegen tegen nadelen zoals controles, mogelijke gezondheidsschade en eventuele vervangingsoperatie of het vroegtijdig verwijderen (explantatie).

Lees ook: Spijt na borstimplantaten: ‘Levensgevaarlijke bommetjes in mijn lijf!’

Siliconen borstimplantaten: wat zijn de voordelen, nadelen en alternatieven?

Soorten borstimplantaten

Een borstimplantaat bestaat uit een omhulsel (een siliconenzakje) en een vulling. Er bestaan verschillende soorten implantaten:

Siliconen borstimplantaten;
Implantaten gevuld met fysiologisch zout;
Overige implantaten.

Daarnaast zijn er transplantaten waarvan de vulling bestaat uit eigen lichaamsmateriaal.

Lees ook: Wat zijn de risico’s van botox, fillers en implantaten?

Siliconen borstimplantaten

Siliconen worden veel gebruikt in de industrie en ook in de geneeskunde, bijvoorbeeld als een laagje om injectienaalden en voor implantaten. Ook in het dagelijks leven komen mensen in aanraking met siliconen. Alle mensen hebben een beetje siliconen in hun lichaam; baby’s bijvoorbeeld omdat spenen gemaakt zijn van siliconen. Op zich is een beetje siliconen niet schadelijk voor het lichaam.

Siliconen borstimplantaten worden al sinds de jaren zestig gebruikt. Artsen hebben er dus al lang ervaring mee en dat is een belangrijk voordeel. De inhoud van een siliconen borstimplantaat kan stevig of zacht zijn. Stevige implantaten zijn gevuld met een soort geleiachtige gel. De inhoud van zachte implantaten lijkt meer op een vloeistof. In het algemeen vindt men zachte siliconen borstimplantaten veel natuurlijker aanvoelen dan andere implantaten en geven ze minder kans op rimpeling. Daarnaast kan er voor een zacht implantaat een kleiner litteken nodig zijn dan voor een stevig implantaat. Stevige implantaten behouden vaak wel iets beter hun borstvorm.

Een siliconen borstimplantaat kan een geruwd of een glad omhulsel hebben. Een ruwe buitenkant geeft minder vaak kapselvorming dan een gladde, doch is wel wat beter voelbaar.

Echter, van alle type siliconen borstimplantaten is bewezen dat ze vroeg of laat gezondheidsproblemen kunnen veroorzaken door ‘gel bleed’ (zweten) en/of lekkage.

Lees ook: 10 vragen over Breast Implant Illness (BII).

Borstimplantaten met fysiologisch zout

In de geneeskunde worden al jaren borstimplantaten gebruikt die gevuld zijn met fysiologisch zout. Fysiologisch zout heeft dezelfde verhouding tussen water en zouten als het menselijk lichaam. Mocht zo’n implantaat gaan lekken, dan kan de vloeistof van de vulling dus gemakkelijker door het lichaam worden opgenomen en verwerkt.

Echter, ook een implantaat dat gevuld is met fysiologisch zout heeft een siliconen omhulsel. Net als bij een siliconen borstimplantaat is die buitenkant geruwd of glad. Dit siliconen omhulsel kan net zo goed ‘gel bleed’ (zweten) veroorzaken wat de oorzaak kan zijn van siliconenziekte (Breast Implant Illness), het Asia-Syndroom (Autoimmune Syndrome Induced by Ddjuvants) en/of BIA-ALCL (lymfeklierkanker).

Lees ook: Hoe kunnen borstimplantaten lymfeklierkanker veroorzaken?

Overige implantaten

Er bestaan ook borstimplantaten met andere vullingen dan siliconen of fysiologisch zout. Jouw plastisch chirurg kan je daarover meer vertellen. Over het algemeen is over deze borstimplantaten minder bekend, omdat ze minder lang worden toegepast dan siliconen borstimplantaten.

Lees ook: Borstimplantaten: hoe lang houdbaar?

Gevolgen van de implantatie

De meeste vrouwen zijn in het begin tevreden over de implantatie. Voordat borstimplantaten echter het gewenste resultaat geven, zijn minder prettige gevolgen van de ingreep meestal onvermijdelijk. Vlak na een implantatie zien de borsten er vaak vrij ‘gehavend’ uit en ook op lange termijn zijn er minder positieve effecten mogelijk. Wat kun je verwachten?

Effecten op korte termijn

De eerste weken na een borstimplantatie hebben de meeste vrouwen last van:

Zwellingen met harde plekken;
Blauwe plekken;
Een onprettig gevoel en pijn (de eerste paar weken);
Veranderingen in het ‘borstgevoel’;
Gevoelige tepels.

Ook kun je last krijgen van complicaties die sowieso bij een operatieve ingreep en dus ook bij het plaatsen van een borstimplantaat kunnen optreden, bijvoorbeeld bloedingen, wondinfectie of bijwerkingen van de narcose. De eerste weken na de ingreep mag je vaak niet tillen en geen zwaar werk doen.

Effecten op lange termijn

Als alles goed gaat, zien de borsten er na een aantal maanden weer natuurlijk(er) uit. Bij een minder succesvolle ingreep zijn ook andere effecten mogelijk:

Soms zien de borsten er juist helemaal niet meer natuurlijk uit;
De verschillen tussen beide borsten zijn opvallender;
De implantaten kunnen rimpels of vouwen tot gevolg hebben, vooral bij vrouwen met weinig eigen borstweefsel;
De tepel is minder gevoelig;
De tepel is juist erg (over)gevoelig (gedurende drie tot zes maanden na de operatie).

Risico’s van siliconen borstimplantaten

Siliconen borstimplantaten brengen diverse specifieke risico’s met zich mee. Of ze zich voordoen en de mate waarin, verschilt per persoon. Mogelijke risico’s van borstimplantaten zijn:

Kapselschrompeling / kapselvorming rondom implantaat/implantaten;
Beschadigingen van het implantaat;
Lekkage;
‘Gel bleed’ of ‘zweten’;
Vervangingsoperaties (bij de meeste borstimplantaten is het advies om deze elke 10-15 jaar te vervangen).

Verder zijn er soms littekenproblemen: het litteken kan pijnlijk zijn, niet mooi genezen en/of erg rood blijven.

Kapselschrompeling

Nadat een siliconen borstimplantaat is aangebracht, vormt het lichaam er littekenweefsel omheen, het zogenoemde kapsel. Dat is een natuurlijke reactie. Bij alle vrouwen met een borstimplantaat komt kapselvorming voor; sommige vrouwen voelen daar niets van, anderen voelen een soort verharding in de borsten. Soms gaat het kapsel verschrompelen. Vervolgens gaan het implantaat en het omliggende kapsel verharden. Door kapselschrompeling kunnen de borsten veranderen, hard aanvoelen en pijn doen. Veel vrouwen met kapselschrompeling kiezen dan ook voor een nieuwe operatie. Of kapselschrompeling voorkomt, hangt ook af van het materiaal waarvan de buitenkant van een implantaat is gemaakt. Schrompeling of kapselvorming komt vaker voor bij een glad dan bij een geruwd siliconen implantaat omhulsel.

Beschadigingen van implantaat

Beschadigingen van een siliconen borstimplantaat kunnen variëren van hele kleine gaatjes tot grote scheuren. Ze worden meestal veroorzaakt door chirurgisch handelen of verwondingen. Beschadigingen van het implantaat komen vaak voor, maar ze leiden lang niet altijd tot klachten; soms blijkt een beschadiging zelfs pas bij een vervangingoperatie.

Lees ook: Grote toename klachten borstimplantaten.

Lekkage borstimplantaten

Siliconen borstimplantaten zullen altijd een beetje lekken, dat is eigen aan de samenstelling van de siliconen inhoud en het omhulsel. Uit onderzoek blijkt dat de implantaten die tegenwoordig worden gebruikt net zo veel of weinig lekken dan implantaten die voorheen gangbaar waren. Door lekkage kunnen siliconen in de buikwand, lymfeklieren, eierstokken, hersenen en darmen terechtkomen. Dat hoeft geen gevolgen te hebben, maar er kan bijvoorbeeld ook lymfeklierontsteking ontstaan. De mate waarin siliconen borstimplantaten lekken, verschilt per persoon.

Lees ook: Waardoor gaan siliconen implantaten lekken?

Platina in je lichaam

Alle borstimplantaten zullen dus vroeg of laat gaan lekken of zweten (gelbleed). De snelheid waarmee dit gebeurt is afhankelijk van de kwaliteit van je implantaat én hoe je lichaam op de implantaten reageert, hier wordt nog veel onderzoek naar gedaan. Zodra dit lekken of zweten van de borstimplantaten gaat plaatsvinden, zal je lichaam meer en meer giftige stoffen, zoals het zware metaal Platina (Platinum), in zich gaan dragen. Het is onder andere dít metaal wat voor gezondheidsklachten kán gaan zorgen. Je kunt dus daadwerkelijk ziek worden van je implantaten!

Bij het produceren van siliconen en saline borstimplantaten wordt er in het productieproces gebruik gemaakt van onder andere het giftige metaal Platina. Hierdoor wordt de vloeibare inhoud van implantaten meer pudding-achtig. Ook deze moleculen komen vrij als de implantaten zweten of lekken. Het lichaam kan ze niet goed kwijt en daardoor wordt de hoeveelheid Platina in je bloedbaan hoger en hoger en zo vergiftig je jezelf.

Lees ook: Onderzoek bewijst migrerende siliconendeeltjes afkomstig uit borstimplantaten.

Andere klachten bij borstimplantaten

Er zijn vrouwen met siliconen borstimplantaten die last hebben van ‘vage klachten’, die zij veelal wijten aan hun siliconen borstimplantaat. Veel gehoorde klachten van vrouwen met borstimplantaten zijn onder andere:

Chronische vermoeidheid / extreem moe
Pijnlijke tanden
Gewrichtspijn
Spierpijn
Reumatische aandoeningen
Hartklachten
Huiduitslag en -ontstekingen
Haaruitval
Maagklachten
Kanker
Oogklachten
Auto-immuunstoornissen
Overmatig zweten
Brain fog (hersenmist)
Geheugen- en concentratieproblemen
Spijsverterings- en/of darmproblemen
Vocht en/of cyste(s) in eierstokken
PCOS (Polycysteus Ovarium Syndroom)
Bacteriële vaginose
Regelmatig blaasontsteking
Iedere 20 tot 30 minuten naar de wc moeten.

Bovenstaande klachten kunnen mogelijk veroorzaakt worden door ‘gel bleed’ (zweten) en/of een lekkend borstimplantaat.

Lees ook: 80 symptomen van borstimplantaatziekte.

Vervangingsoperatie(s) of verwijderen van implantaten

Vooral vrouwen die op relatief jonge leeftijd voor een siliconen borstimplantatie kiezen, moeten er rekening mee houden dat het implantaat één of meerdere keren in haar leven moet worden vervangen of verwijdert (explantatie). Dat betekent een nieuwe operatie en dus ook weer alle risico’s die met een operatieve ingreep gepaard gaan zoals mogelijke infecties, bloedingen of complicaties door de narcose. Is jouw implantaat aan vervanging toe, dan kunt je natuurlijk altijd nog voor een alternatief kiezen of besluiten geen nieuwe borstprothese te laten implanteren. Bij SHE. Health Clinics kunnen onze plastisch chirurgen je hierin adviseren.

Na de implantatie

In principe kun je met een borstimplantaat alle dagelijkse activiteiten verrichten. Een siliconen borstimplantaat hoeft ook geen belemmering te zijn voor het geven van borstvoeding (mits er geen sprake is van gel bleed of lekkage). Verder is het nog niet bewezen dat het de kans op borstkanker verhoogd. Je kunt met siliconen borstimplantaten evengoed als anders zelf borstonderzoek doen. Ook kun je deelnemen aan het bevolkingsonderzoek borstkanker. Meld voor een onderzoek wel even dat je borstimplantaten hebt. Bij borstimplantaten en bij veel klierweefsel in de borst is de beoordeling van de röntgenfoto’s minder goed mogelijk.

Lees ook: Richtlijnen bij radiologisch onderzoek siliconen borstimplantaten.

Kies je voor een (siliconen) borstimplantaat, dan is de kans op nog één of meer operaties groot. Er kunnen problemen met het implantaat ontstaan en de levensduur van een siliconen borstimplantaat is nu eenmaal beperkt. Met een siliconen borstimplantaat leg je je dus in feite voor langere tijd vast.

Goed persoonlijk advies bij SHE Health Clinics

Wil je je na het lezen van bovenstaande informatie goed laten adviseren over de houdbaarheid van jouw borstimplantaten, borstimplantaten vervangen of borstimplantaten laten verwijderen? Maak dan een afspraak bij SHE Health Clinics met een van onze plastisch chirurgen. Zij kunnen je vrijblijvend adviseren over het vervangen (wisselen) en verwijderen (explantatie) van siliconen borstimplantaten en kunnen je uitleggen wat mogelijke alternatieven zijn (zoals lipofilling, een borstlift en/of inwendige bh).

Meer informatie of afspraak maken?

Wil je meer informatie of een afspraak maken met een gespecialiseerde arts op onze siliconenpoli bij SHE Health Clinics? Neem dan a.j.b. rechtstreeks contact met ons op via 085-2019275 of via ons contactformulier.

Meer lezen over borstgezondheid en borstimplantaten?

Vergoeding door zorgverzekering

Met een doorverwijzing van een (huis)arts, valt het borstonderzoek en de diagnostiek op onze siliconenpoli onder de basisverzekering. Dit betekent dat radiologie door jouw zorgverzekeraar wordt vergoed als je een verwijzing van jouw (huis)arts hebt. Houd wel rekening met je eigen risico.
Het verwijderen van een borstimplantaat/borstprothese (explantatie borstprothese) valt niet altijd onder verzekerde zorg en moet men daarom soms zelf vergoeden. Wordt de diagnose Breast Implant Illness gesteld, dan vergoed een zorgverzekeraar de explantatie deels of geheel. Een goede diagnose is dus van belang.
Het vervangen van borstimplantaten/borstprotheses valt niet altijd onder verzekerde zorg en moet men daarom soms zelf vergoeden.

Bronnen: SHE Health Clinics, JAMA Network, Isala, Trouw, IGJ