Hoe noodzakelijk is het om een uitstrijkje te laten afnemen?

3 juni 2023

Baarmoederhalskanker wordt in bijna alle gevallen veroorzaakt door het humaan papillomavirus (HPV). Dit virus kan echter al in een voorstadium opgespoord worden, door het afnemen van een uitstrijkje. Maar ondanks het bevolkingsonderzoek hiervoor, negeert alsnog zo’n veertig procent van de vrouwen deze oproep.

Iemand die zich hier veel mee bezighoudt en het belang van de uitstrijkjes graag wil benadrukken is Monique van Loon. Monique kreeg op haar 28e de diagnose baarmoederhalskanker en schreef er een inspirerend boek over “Je bent jong en je krijgt wat“. In haar boek beschrijft Monique van Loon (nu 34), met veel humor maar ook de nodige tranen, het hele ziekteproces. Vanaf het moment dat ze klachten begint te krijgen en van het kastje naar de muur wordt gestuurd, tot het slecht-nieuwsgesprek en het verwerken van kanker op zo’n jonge leeftijd.

Met dit boek en ook via haar sociale kanalen probeert ze nu andere vrouwen bewuster te maken van het belang van een uitstrijkje en bespreekt ze de leeftijd waarop vrouwen in Nederland gecheckt worden. Ze spreekt haar over het virus en de noodzaak om informatie te verspreiden.

Lees ook: Orale seks is nu de belangrijkste risicofactor voor keelkanker, zegt onderzoeker.

Het belang van een uitstrijkje afnemen

‘Een uitstrijkje laten afnemen, om te checken of je besmet bent met HPV, is ontzettend belangrijk, want dit virus kán baarmoederhalskanker veroorzaken. Veel vrouwen dragen dit virus bij zich en meestal ruimt je lichaam het zelf weer op, maar soms ook niet. De screening is zo belangrijk, omdat baarmoederhalskanker zelfs voorkomen kan worden wanneer je er vroeg bij bent.’

Na het doen van een uitstrijkje wordt namelijk duidelijk of HPV aanwezig is in de baarmoederhals. Wanneer het virus aanwezig is, kan ook direct gekeken worden of er afwijkende cellen uit de baarmoederhals in het uitstrijkje zitten. In dat geval word je meestal doorverwezen naar de gynaecoloog voor vervolgonderzoek en een eventuele behandeling.

Lees ook: Wanneer en waarom laat je een uitstrijkje maken?

Leeftijd waarop Nederlandse vrouwen een uitstrijkje krijgen

Maar de leeftijd waarop vrouwen nu voor het eerst worden uitgenodigd, is wanneer zij dertig jaar worden. Van Loon: ‘Dertig jaar is wat mij betreft te laat. Baarmoederhalskanker komt gemiddeld met name voor bij jonge vrouwen tussen de 35 en 45 jaar, maar het kan ook zéker al eerder gebeuren – kijk maar naar mij, ik was 28. Ik krijg elke week wel een berichtje van een vrouw onder de 30 die het heeft (gehad); het lichaam kijkt gewoon niet op de klok.’

Lees ook: Op haar 28e kreeg Leontien baarmoederhalskanker: ’Oproepleeftijd voor uitstrijkjes moet omlaag!’.

‘Naar aanleiding van mijn klachten, regelmatige vaginale bloedingen, moest ik zelf ook aandringen op een uitstrijkje. Mijn huisarts wuifde eerst de kans op baarmoederhalskanker weg omdat ik ‘te jong’ was.’

‘Uiteindelijk kreeg ik toch een doorverwijzing naar de gynaecoloog en bleek het niet goed te zijn; ik had cin3: dat is de uitslag van een biopt en betekent een voorstadium van baarmoederhalskanker met sterke afwijkingen. Dit resulteerde later in het weghalen van mijn baarmoeder, inclusief het – uit voorzorg – weghalen van steunweefsel en lymfeklieren.’

Lees ook: Waarom moet je ook na de menopauze een uitstrijkje laten nemen?

Houd je eigen lichaam goed in de gaten

Van Loon wil dan ook graag benadrukken dat het verstandig is om het eigen lichaam goed in de gaten te houden, ook voordat je dertig jaar bent. ‘Bloedverlies na het vrijen of afwijkende vaginale afscheiding zijn in principe geen ‘normale’ klachten en hier dien je dus echt alert op te zijn.’

‘Ook veel huisartsen wuiven dit soort klachten regelmatig weg. Maar bij twijfel: ga naar de huisarts en als de klachten aanhouden; dwing een uitstrijkje af en een doorverwijzing naar de gynaecoloog. Die weet namelijk zoveel meer dan een huisarts!’

Lees ook: Jonge vrouwen laten minder vaak uitstrijkje maken.

Wees niet bang om door te vragen en aan de bel te trekken

Daarnaast gaat Van Loon ook in op het feit dat veel vrouwen na een uitslag van hun uitstrijkje of bezoekje aan de huisarts alsnog verward achterblijven.

‘Blijf vragen stellen en zorg dat je zoveel mogelijk te weten komt. Veel vrouwen (ik destijds ook) klappen dicht, blijven stil tijdens een afspraak in het ziekenhuis en gaan met een heftige uitslag, verward gevoel en soms enorme onzekerheid de deur uit. Neem dus iemand mee, stel vragen waar dat lukt, en blijf vragen stellen – eventueel later in een extra gesprek, of per mail of telefoon. Hoe meer je weet, hoe minder verwarring er is.’

‘Houd moed en hoop, maar wees ook realistisch. Wees geen struisvogel die bang wordt voor de huisarts of gynaecoloog; probeer jezelf aan te blijven moedigen om de vinger aan de pols te (laten) houden – hoe moeilijk dat ook is. En tot slot: praat erover met je naasten. Dat helpt echt!’

Lees ook: Afwijkend uitstrijkje? Dit zijn de vervolgstappen.

Meer bewustzijn creëren over baarmoederhalskanker

Van Loon weet dus uit eigen ervaring hoe belangrijk het afnemen van een uitstrijkje kan zijn en verbaast zich over het feit dat er nog zo weinig over bekend en over gesproken wordt. ‘Ik vind het soms zo bizar hoe weinig er over gesproken wordt. Daarom heb ik mijn boek ook geschreven en blijf ik me er constant over uitspreken op social media. En spoor ik vrouwen aan om erover te práten. Waarom is dat uitstrijkje nog zo’n enorm taboe?’

‘Er zou absoluut meer awareness mogen zijn. Toen mijn boek uitkwam, wilde niet één tv-programma me te gast hebben – terwijl het zo ontzettend veel (jonge) vrouwen treft. Ik zal me dan ook zeker hard blijven maken om dit onderwerp op de agenda te houden!’

Lees ook: Wat is het verband tussen HPV en baarmoederhalskanker?

Meer informatie of afspraak maken?

Wil jij je medisch laten onderzoeken vanwege een afwijkend uitstrijkje of wil je een uitstrijkje en/of gynaecologisch onderzoek laten uitvoeren? Maak dan een afspraak met een vrouwelijke gynaecoloog bij onze SHE Health Clinics vrouwenkliniek. Hiervoor kun je rechtstreeks contact met ons opnemen via 085-2019275 of via ons contactformulier.

Meer lezen?